بررسی استفاده از تعینات هنر در اماکن و شعائر اسلامی

استفاده از هنر­ معماری، هنر­های دستی، خوشنویسی، شعر، نقاشی و غیره از قدیم، در برپایی، ترویج و توسعه اماکن اسلامی، مانند مساجد، آستان­های مقدس معصومان (ع) و امام­زادگان، مرسوم بوده است. توجیه عمده فقهی، توسط فقیهانی که به این موضوع پرداخته­اند، برای تجویز، ترجیح و بلکه در شرایطی، ایجاب کاربرد هنر­های مذکور، قاعده فقهی تعظیم شعائر بوده است؛ اما در جایی ادله این قاعده، در مقابل موضوع شناسی هنر و تعینات آن قرار نگرفته است تا روشن شود به­کارگیری تعینات هنر، مبتنی بر قاعده تعظیم شعائر، در اماکن مزبور و نیز فراتر از آن، در مطلق ترویج و دفاع از شعائر اسلامی، چه حکمی دارد. همچنین، نسبت ادله اماکن اسلامی که علاوه بر ادله تعظیم شعائر، ادله مسجد را هم شامل می­شود، با موضوع­شناسی هنر و تعینات آن، بررسی نشده است. در این مقاله، تلاش کرده­ایم گامی در جهت پر کردن این خلأ برداریم. برای این مهم، ضمن موضوع­شناسی مختصری از هنر، تعینات آن و اشاره به تاریخچه این تعینات در اماکن و شعائر اسلامی، به بررسی نسبت ادله شعائر اسلامی و ادله مسجد، با به­کارگیری تعینات هنر در دو موضوع اماکن و شعائر اسلامی پرداخته‌شده است.